| زادروز | ۱۲۵۳ |
|---|---|
| درگذشت |
۱۳۱۶ خورشیدی اصفهان |
| آرامگاه | تخت فولاد, تکیه بختیاریها، اصفهان |
| ملیت | ایرانی |
| تبار | لر بختیاری |
| شناخته‌شده برای | از زنان مبارز عصر مشروطیت |
| لقب | سردار مریم بختیاری |
| جنبش | جنبش مشروطه، جنبش زنان |
| همسر | علی قلی خان بختیاری،فتح الله خان |
| فرزندان | علیمردان خان بختیاری، محمد علی خان،مصطفی قلی خان |
| والدین | حسینقلی خان ایلخانی |
| خویشاوندان | خواهر علیقلی خان سردار اسعد |
| جایزه‌ها | اهدای بالاترین نشان پادشاهی آلمان از کنسول آلمان در ایران |
بی بی مریم بختیاری دختر حسینقلی خان ایلخانی، خواهر علیقلی خان سردار اسعد و همسر علی قلی خان بختیاری ، فتح الله خان (همسر دوم) و مادر علیمردان خان بختیاری ، محمد علی خان و مصطفی قلی خان( فرزند فتح الله خان) بود. او از زنان مبارز عصر مشروطیت است.
زندگی
او از زنان تحصیل کرده و روشنفکر عصر بود و به طرفداری از حقوق زنان و آزادیخواهانِ جنبشِ مشروطه برخاست. وی به دلیل زندگی ایلیاتی در فنونتیراندازی و سوارکاری ماهر بود و چون همسر و جانشینِ خان بود عده‌ای سوار در اختیار داشت و در مواقع ضروری به یاری مشروطه خواهانمی‌پرداخت.
نقش بی بی مریم در فتح تهران
بی بی مریم، یکی از مشوقین اصلی سردار اسعد بختیاری برای فتح تهران محسوب می‌شد. وی طی نامه‌ها و تلگراف‌های مختلف بین سران ایل وسخنرانی‌های مهیج و گیرا، افراد ایل را جهت مبارزه با استبداد صغیر (استبداد محمدعلی شاهی) آماده می‌کرد و همواره، به عنوان یکی از شخصیت‌های ضداستعماری و استبدادی عصر قاجار مطرح بوده‌است.
بی بی مریم بختیاری، قبل از فتح تهران، مخفیانه با عده‌ای سوار وارد تهران شده و در خانه پدری حسین ثقفی منزل کرد. به مجرد حمله سردار اسعد به تهران، پشت بام خانه را -که مشرف به میدان بهارستان بود- سنگربندی نمود و با عده‌ای سوار بختیاری، از پشت سر با قزاق‌ها مشغول جنگ شد.
او شخصاً تفنگ به دست گرفت و با قزاقان جنگید. نقش او در فتح تهران، میزان محبوبیتش را در ایل افزایش داد و طرفداران بسیاری یافت، به طوری که به لقب سرداری مفتخر شد.
جنگ جهانی اول
بی بی مریم در جنگ جهانی اول، به مخالفت با انگلیسها پرداخت و با عده‌ای از تفنگچیان و سرداران خود جانب متحدین را گرفت.
او پاره‌ای از خوانین جزء بختیاری، چون خوانین پشتکوه را با خود یار ساخت و در یورش‌های مداوم خود به انگلیسها، صدماتی وارد ساخت به طوری که پلیس جنوب، مبارزات دائمی و پیگیری را با او شروع کرد. در این راه، او از سربازان و افسران آلمانی برای سرکوب و قلع و قمع راهزنان مناطق اطراف و کنترل خوانین کوچک استفاده نمود. قدرت سردار مریم در منطقه به حدی بود که روس‌ها به هنگام فتح اصفهان خصمانه به منزل او تاختند و اثاثیه او را به یغما بردند و کلیه اموال و املاک او را در اصفهان مصادره کردند.
حمایت از آزادیخواهان مشروطه
منزل او مأمن و پناهگاه بسیاری از آزادیخواهان عصر مشروطه بود. به طوری که هنگام فتح اصفهان توسط روس‌ها (در جنگ جهانی اول)؛ فن کاردف، شارژ دافر سابق آلمان، به خانه سردار مریم بختیاری پناه برد و مدت سه ماه و نیم در پناه او بود، تا اینکه پس از شکست بختیاریها از روس‌ها و کشته شدن ۵۸ نفر راهی کرمانشاه شد و از آنجا به برلن رفت.
به پاس حمایت‌های سرسختانه، بی بی مریم از ویلهلم دوم (امپراتور آلمان) کمان تمثال میناکاری و الماس نشان و همچنین صلیب آهنین خود را، که مهمترین نشان دولت آلمان بود برای او فرستاد و وی تنها زنی بود که در دنیا توانست به دریافت این نشان نائل آیدجریان مبارزات سردار مریم بختیاری با انگلیسها در طی قرارداد ۱۹۱۹ و کودتای ۱۲۹۹ همچنان ادامه یافت به طوری کهدکتر محمد مصدق، حاکم فارس در زمان کودتای ۱۲۹۹، پس از مخالفت و عزل از اصفهان راهی بختیاری شد و مدتها مهمان بی بی مریم بود.
